Bodemvruchtbaarheid: Kalk bemesten?

Haal een hoger rendement uit uw grond door de vruchtbaarheid van uw grond te verbeteren!

De Eendracht heeft altijd als uitgangspunt gehanteerd dat de veehouder zijn eigen ruwvoer  zo optimaal mogelijk probeert  in te zetten. En een goede kwaliteit en hoeveelheid ruwvoer begint bij een vruchtbare bodem. De bodemstructuur is daarvoor een belangrijk aspect. Voor een goede structuur is een goede bezetting van Calcium (Ca) aan het klei-humus-complex (CEC) van belang. Calcium bindt goed aan de klei en humusdeeltjes maar houdt deze ook op een goede afstand van elkaar. Dit zorgt voor voldoende lucht en ruimte tussen de gronddeeltjes. Kortom, een goede bodemstructuur. (zie ook de structuurdriehoek)

Waarom elk jaar Kalk strooien?

Uw bodem verzuurt in het groeiseizoen elke dag. Daarom is ook elke dag een kleine hoeveelheid neutraliserende waarde nodig om de netto verzuring tegen te gaan. Netto verzuring is het netto verschil tussen zuurproductie en zuurconsumptie. Deze verzuring wordt veroorzaakt door:

1. Uw gewas(wortels) produceren elke dag in het groeiseizoen zuur, om voedingsstoffen op te lossen in de bodem, deze worden zo beschikbaar gemaakt voor de plant .  De plant produceert daarentegen ook weer basen om teveel aan zuurontwikkeling tegen te gaan.

2. Zuurdepositie vanuit de lucht.

3. Verzuring door mestinjectie. De NH3 in uw mest wordt in de bodem omgebouwd tot NO3 en H+, dit betekend hoe meer ammoniak in uw mest hoe zuurder de uitwerking op uw bodem. Dit speelt vooral bij basische mest, dus mest met een hoge pH. Een van de problemen is dat de Nederlandse mest niet zuur genoeg is. Gebruik daarom mestbehandeling of produceer mest met een ruime C/N verhouding > 10/1.

4. Verzuring door kunstmest strooien, hier wordt de NH4 uit de KAS en MAS omgebouwd tot NO3 en ook weer H+, dus verzuring.

Deze 4 hoofdoorzaken van netto verzuring maken dat vrijwel alle bodems in Nederland langzaam aan verzuren. Om dit dagelijks geproduceerde zuur te neutraliseren is in uw bodem ook dagelijks een kleine neutraliserende waarde nodig om een stabiel pH milieu te behouden. Gebruik daarom een passief aanwezige kalksoort welke uw organische stof niet versneld afbreekt, en een stabiel milieu kan vormen ook voor het bodemleven. Grote hoeveelheden hoog reactieve kalk, werken weliswaar snel pH verhogend, doch zijn desastreus voor uw bodemleven, de organische stof, en dus voor de daarin gebufferde voedingsstoffen. Metingen laten zien dat in bodems met dergelijke hoge pH piekende vrijgekomen voedingstoffen wel tot meer dan een 6-voud kunnen bedragen ten opzichte van de hoeveelheid welke het gewas kan opnemen. U jaagt dus uw humus los, en de meeste voedingsstoffen percoleren dan naar de diepere grondlagen en zijn zo voor uw planten niet meer beschikbaar.

Uw kunstmest strooit u ook niet eens per 4 jaar!!!

Bekalk daarom jaarlijks met kleine hoeveelheden (zeeschelpen) kalk. En het voordeel van zeeschelpenkalk is, dat dit eenvoudig met uw eigen strooier is uit te rijden.

Gras en Snijmais groeit optimaal bij een bodem-pH van tussen de 5,5, en 6. Is de zuurgraad hoger of lager, dan remt dit de plant sterk bij de opname van de in de bodem aanwezige voedingsstoffen en daarmee een optimale grasgroei. Tevens spoelen dan meer waardevolle voedingsstoffen uit naar voor de plant onbereikbare diepten. Helaas zijn de meeste gronden nog te zuur. Onderzoek in 2015 gaf aan dat 30% van de maispercelen op zandgrond een te lage zuurgraad hadden.

Een kalk-bemesting is een zeer geringe investering met een zichtbaar betere meeropbrengst in droge stof en voederwaarde.

Kalk reguleert niet alleen de zuurgraad van de bodem, maar heeft daarnaast een positieve invloed op de bodemstructuur en daarmee op de beworteling van de planten en dus de opname van meer voeding uit de bodem. En een optimale bodemstructuur is geeft in veel gevallen een langer groeiseizoen (warmere grond), een langere bereidbaarheid  en minder grasverlies bij beweiden.

Kalk beïnvloed de benutting van de drijfmest zeer positief!

Een groot deel van de voedingstoffen uit drijfmest wordt  met behulp van het bodemleven (schimmels en bacteriën) omgezet en opneembaar gemaakt voor de plant. Een onjuiste pH remt dit bodemleven en daarmee het (tijdig) vrijkomen van voedingstoffen uit de drijfmest. De bemestingswaarde van drijfmest komt dan ook vaak onvoldoende of te laat tot zijn recht. Strooien van kalk bij een onjuiste bodem-pH loont zich dan ook direct: beter en meer bodemleven,  betere benutting van uw eigen drijfmest, minder uitspoeling van voedingstoffen, een hogere ds-opbrengst en minder kunstmestverbruik.

In een aantal gevallen is de Calciumbeschikbaarheid van de bodem onvoldoende. Dan is het zeer van belang om de juiste soort kalk in te zetten

Soorten kalkmeststoffen

Veel gebruikte meststoffen voor het verbeteren van de calciumtoestand zijn kalkmesttoffen (CaCO3) en gips (vooral Ca en SO3). Kalk verhoogt de pH, gips nauwelijks. Voor gronden met een hoge pH, de kleigronden, wordt daarom veel gips gestrooid in de akkerbouw om te zorgen voor een rulle structuur en goede bewerkbaarheid. Veelal gaat het dan om giften tussen de 5 en 10 ton/ha. Een effectieve methode.

Gips op grasland?

Om de bodemstructuur te verbeteren zijn grote giften nodig (5-10 ton). Een dergelijke gift voor de eerste snede geven is echter zeer onverstandig omdat dit grote gezondheidsproblemen bij het vee kan veroorzaken.  Gips bevat namelijk veel zwavel. Afhankelijk van de soort gips vaak rond de 50% SO3.

Veel te hoge zwavelgehaltes

Bij een gift van 5 ton betekent dit 2500 kg SO3 / ha. Het gras neemt dit erg goed op. Dit  zal leiden tot veel te hoge zwavelgehaltes. Ter illustratie: de gemiddelde jaaronttrekking van grasland is 100 kg SO3.  5 ton gips betekent dus 25 x de jaaronttrekking! Wanneer er meer dan 4 g /kg DS in het rantsoen van uw melkvee zit, krijgt het problemen met de koper- en seleniumvoorziening. Melkziekte en vruchtbaarheidsproblemen kunnen het gevolg zijn.

Kleine gift in het najaar

Voor de eerste snede kunt u uit veiligheidsoverweging maximaal zo’n 50 kg SO3 bemesten.  Dat betekent voor gips met 50% SO3 dus maximaal 100 kg gips en dan mag de stikstofmeststof geen zwavel meer bevatten!  In het najaar kunt u wellicht giften tot 250-500 kg  toepassen. Zwavel is namelijk uitspoelingsgevoelig, waardoor een groot deel van  de zwavel in de winterperiode zal uitspoelen. Hierdoor is het gevaar op te hoge gehaltes in de eerste snede beperkter.  Deze giften zijn aanzienlijk kleiner dan de 5 à 10 ton. Om de calciumtoestand van de bodem aanzienlijk te veranderen is het dan raadzaam meerdere jaren achter elkaar in het najaar een kleine gift gips te bemesten.

Bij gronden met een slechte structuur en een  pH < 6,8 kunt u de calciumtoestand ook efficiënt verhogen met doorsnee kalkmeststof. Daar zitten geen schadelijke hoeveelheden van andere elementen in.

Tip: Ook voor meststoffen geldt: bezint eer ge begint. Kijk bij alle bodemverbeteraars altijd naar de samenstelling voordat u bemest!